De muur van Breendonk in de straten van Antwerpen

Herinnering aan de 3.600 politieke gevangen van het Fort van Breendonk ​ ​ ​ ​ 

Het Fort van Breendonk, een site van het War Heritage Institute, organiseert deze unieke herdenking in herinnering aan de 3.600 politieke gevangen van het Fort. Wanneer de gevangenen in het Fort van Breendonk aankwamen, moesten ze voor hun registratie en het uitdelen van de kampkledij met hun gezicht naar de muur op het binnenplein gaan staan. Ze mochten niet bewegen, ademen of hoesten. Anders werden ze mishandeld door de SS’ers. Ook wisten ze niet hoelang ze er zouden staan.

Hoe vind je de muur in Antwerpen ​ ​ ​ ​ ​ 

 De muur start op 14 december 2024 om 10 uur aan het Steen, Steenplein te Antwerpen. Daar staan vier jongeren met hun aangezicht tegen de muur. Vervolgens doorkruist deze muur samen met de jongeren tot 18 uur het centrum van de stad. Op de Sociale Media van Breendonk en het War Heritage Institute kan je die dag de muur volgen via een trackingsysteem. Zo kan je de muur bezoeken op de plaats en het moment dat je past.

Om nooit te vergeten ​ ​ 

Jef Vrelust, site manager bij het Fort van Breendonk vertelt: “Met dit event willen we eerst en vooral de 3.600 politieke gevangenen eren door de jongeren in hun schoenen te plaatsen. Op die manier willen we de brug bouwen tussen het verleden en het heden, omdat we nooit mogen vergeten wat er in Breendonk gebeurd is. Daarom betrekken we specifiek jongeren in deze installatie." 

Mensenrechten ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ 

Op 10 december 1948 ​ werd de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens aangenomen door de algemene vergadering van de Verenigde Naties. Een dag die anno 2024 ook naast de herdenking van Breendonk extreem relevant blijft. ​
​


Breendonk. Blijft bij. Levenslang.

Een woordje uitleg.

Info over deze actie

De actie is krachtig door haar eenvoud: één beeld zegt meer dan duizend woorden. ​ Jongeren, gekleed zoals de gevangenen bij hun aankomst in Breendonk destijds, staan urenlang met hun gezicht naar een muur en illustreren zo de verschrikkelijke feiten die zich in het fort hebben afgespeeld. Deze beklijvende uitbeelding doorkruist vandaag het centrum van Antwerpen. ​
​

In het kader van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens herdenken we de 3.600 gevangenen van Breendonk, waardoor we heden en verleden blijvend verbinden. We mogen immers nooit vergeten wat zich in Breendonk heeft voorgedaan. De oudere generaties kennen de geschiedenis van Breendonk misschien wel, maar ook de huidige generaties moeten op de hoogte worden gebracht.

​Onze actie wenst jongeren van vandaag inzicht te bieden en dat kan door ze – letterlijk – in de schoenen van de gevangenen te plaatsen. De lijdensweg van de gevangenen was uiteraard veel zwaarder, maar onze illustratie kruipt niet in de koude kleren en blijft ongetwijfeld bij.

Bijkomende info over dit gebeuren.
​

Breendonk herinnert aan de gruwel en de wandaden die de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben aangericht. Na het conflict werd het Fort van Breendonk een gedenkteken voor mensenrechten, dat slachtoffers eert en bezoekers sensibiliseert voor maatschappelijke waarden zoals democratie, vrijheid en verdraagzaamheid. Het wil ook waarschuwen voor de gevaren die de mensenrechten bedreigen: polarisatie, racisme en extremisme. ​

Mensenrechten zijn de fundamentele rechten en vrijheden die iedereen toekomen, ongeacht afkomst, geslacht, leeftijd, geloof, mening of situatie. Ze gaan uit van respect voor menselijke waardigheid en het gelijkheidsbeginsel. Ze zijn universeel, ondeelbaar en onvervreemdbaar. Ze zijn vastgelegd in internationale verdragen en verklaringen, zoals de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

In het Fort van Breendonk werden mensenrechten systematisch geschonden en ontkend. De nazi’s beschouwden de gevangenen als minderwaardig en onderwierpen ze aan een regime van terreur, geweld en vernietiging. De gevangenen werden beroofd van hun identiteit, hun vrijheid, hun waardigheid én soms zelfs van hun leven. Ze werden behandeld als slaven, als dieren, als objecten. Ze werden blootgesteld aan foltering, mishandeling, honger, ziekte, isolatie, vernedering; executies waren schering en inslag. Ze werden gedeporteerd naar andere kampen waar ze nog meer leden of stierven. Ze werden het slachtoffer van een ideologie gebaseerd op haat, discriminatie en meerwaardigheidsgevoel.

Het Fort van Breendonk werd een gedenkteken voor de mensenrechten om de herinnering aan de slachtoffers levend te houden en om de bezoekers te confronteren met de realiteit van het kamp. Het gedenkteken wil de bezoekers bewust maken van de betekenis en het belang van mensenrechten, van de verantwoordelijkheid die iedereen heeft om ze te respecteren en te beschermen. Het wil de bezoekers ook tot bezinning aanzetten. Zo kan dan een dialoog worden opgestart over de actuele uitdagingen en bedreigingen voor de mensenrechten: populisme, nationalisme, extremisme, racisme en xenofobie.

Het Fort van Breendonk en het War Heritage Institute willen het verleden voor het voetlicht brengen. Kom kijken naar wat niemand heeft willen zien. Zo krijgt uw bezoek een historische betekenis.

De actie is niet aan een politiek standpunt of een bepaalde partij gelinkt. Het gaat louter om de herdenking van de gevangenen en gebeurtenissen in Breendonk. De geschiedenis van het Fort moet bewustwording in de hand werken.

Het War Heritage Institute

Het War Heritage Institute heeft als taak het behoud van het historisch militaire erfgoed en het doorgeven van de herinnering. Het War Heritage Institute brengt het publiek in contact met dit erfgoed en met de herdenkingsopdracht.

Het War Heritage Institute bundelt verschillende museale sites: het Koninklijk Legermuseum in Brussel, het Fort van Breendonk in Willebroek, de Dodengang in Diksmuide, de Commandobunker van Kemmel in Heuvelland en Bastogne Barracks in Bastenaken.

Breendonk. Blijft bij. Levenslang.